Nguồn gốc, ý nghĩa Tết thanh minh có thể bạn chưa biết

04/01/24

Gia An

Tết Thanh Minh là một trong những nét đẹp văn hoá được duy trì từ bao đời nay. Trong Tết thanh minh của Việt Nam, người dân thường có tập tục đi tảo mộ, bày tỏ lòng thành kính với những người đã khuất. Vậy nguồn gốc, ý nghĩa Tết Thanh Minh như thế nào? Hãy cùng Golden Gift Việt Nam tìm hiểu.

MỤC LỤC [Hiện]

Nguồn gốc của Tết Thanh Minh tại Việt Nam

Tết Thanh minh (còn gọi là Tiết thanh minh) là một tên gọi của một phong tục văn hoá của một số nước phương Đông có nguồn gốc từ nền văn hoa Trung Hoa cổ đại (thời Xuân Thu chiến quốc). Đây là một tiết khi thuộc hai mươi tư tiết khí của các lịch Trung Quốc, Đài Loan, Việt Nam, Nhật Bản, Triều Tiên.

Tại Việt Nam, ngày lễ này bắt đầu từ thời nhà Lý nhưng có những phong tục được cải biên để phù hợp với văn hoá của người Việt. Vì tính theo lịch Trung Quốc nên nhiều người hiểu lầm Tiết thanh minh được tính theo lịch âm như những ngày lễ, hội khác trong năm.

Khi thực hiện nghi lễ Tảo Mộ thì công việc chính là sửa sang mộ phần, phát quang cỏ dại

Tuy nhiên, trên thực tế lịch Trung Quốc cổ đại là một loại âm dương lịch nên nếu giải thích theo thuật ngữ của lịch hiện đại ngày nay (lịch Gregory) thì nó được tính theo vị trí của Trái Đất trong chu kỳ chuyển động trên quỹ đạo của mình xung quanh Mặt Trời. Nếu lấy điểm xuân phân làm gốc (kinh độ Mặt Trời bằng 0°) thì điểm diễn ra hay bắt đầu tiết Thanh minh sẽ ở vị trí kinh độ Mặt Trời bằng 15°.

Theo đó, tiết Thanh minh thực tế được tính theo cách tính của dương lịch hiện đại và nó thông thường bắt đầu vào ngày 4 hoặc 5 tháng 4 dương lịch tùy theo từng năm.

Tiết Thanh Minh năm 2024 vào ngày nào?

Tiết Thanh Minh mang ý nghĩa là sự trong xanh, tươi sáng. Đây chính là thời điểm trong lành nhất trong năm nên rất phù hợp với việc thực hiện những nghi lễ quan trọng trong công việc lẫn đời sống tâm linh của con người.

Tết Thanh Minh năm 2024 vào ngày mấy dương lịch?

Thanh minh tuy không phải là tết lớn, nhưng lại gắn liền với văn hoá, đạo đức, với bổn phận con người Việt Nam – bổn phận của con cháu tưởng nhớ công lao của tổ tiên, của những người đi trước.

Theo cách tính như đã đề cập ở phần trên thì Tiết Thanh Minh năm 2024 sẽ bắt đầu từ Thứ 5 ngày 4/4/2024 lịch dương (khi kết thúc tiết Xuân Phân) đến ngày 20/4 (khi bắt đầu tiết Cốc Vũ).

Tết Thanh Minh năm 2024 là ngày nào âm lịch?

Còn tính theo âm lịch, thì tết Thanh Minh bắt đầu vào ngày 3/3 tức ngày 03/4/2024. Theo tục lệ truyền thống thiêng liêng, ngày này, các con cháu người Việt Nam sẽ tổ chức hành hương, tảo mộ, dọn các phần mộ của tổ tiên ông bà để bày tỏ tấm lòng đạo hiếu.

Ý nghĩa Tết Thanh Minh

Đối với người Việt, tết Thanh minh là dịp để con cháu hướng về tổ tiên, cội nguồn. Dù ai đi đâu, đến Tết Thanh Minh cũng cố gắng về với gia đình để mọi người cùng đi tảo mộ, để cùng nhau ngồi bên mâm cơm sum họp gia đình. Những ngôi mộ được người nhà dọn dẹp sạch sẽ, vun đắp thêm đất mới, đó là những tâm đức của người đang sống đối với người đã khuất.

Công việc chính của tảo mộ là sửa sang các ngôi mộ của tổ tiên cho được sạch sẽ. Trước kia, nhân ngày Thanh minh, người ta thường mang theo đồ nghề, dụng cụ như cuốc, xẻng, lưỡi liềm để đắp lại nấm mồ cho đầy đặn, cắt cỏ dại và những cây hoang mọc trùm lên mộ cũng như tránh không để cho các loài động vật hoang dã như rắn, chuột đào hang, làm tổ mà theo suy nghĩ của họ là có thể phạm tới linh hồn người đã khuất.

Các mộ phần tại nghĩa trang như được thay áo mới trong dịp tiết Thanh Minh

Còn ngày nay, đa số các mộ phần đều được xây dựng, đắp đá kiên cố nên việc tảo mộ cũng đơn giản hơn, chỉ những ngôi mộ đã cũ quá, hay xuống cấp như lún sâu xuống đất thì sẽ được con cháu cùng chung tay cải táng mộ phần cho khang trang. Sau đó, người tảo mộ thắp vài nén hương, đốt vàng mã, dâng cũng hoa quả cho linh hồn người đã khuất, cuối cùng là về nhà làm cỗ cúng gia tiên.

Trong dịp Thanh minh các khu nghĩa trang thường trở nên đông đúc bởi lượt người ra vào viếng thăm mộ rất nhiều. Một nghĩa cử của lòng hiếu thảo của người Việt Nam vẫn được lưu giữ và truyền từ đời này cho đến đời sau.

Năm 2024 là năm Giáp Thìn, linh vật Rồng vàng đại diện cho sự bản lĩnh, quyết đoán

Tết Thanh minh là một nét đẹp văn hoá của người Việt thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn. Bên cạnh đó, mỗi người cũng nên tu dưỡng đạo đức, đề cao chữ hiếu, chăm sóc cha mẹ, ông bà, người thân khi họ vẫn còn trên dương thế. Những nghĩa cử tốt đẹp, những món quà ý nghĩa cầu chúc cho cha mẹ sống lâu, ông bà được sống thọ sẽ hơn gấp nhiều lần việc xây nấm mồ thật to, thật đẹp khi họ đã khuất bóng. Có như vâỵ, lễ Tết Thanh Minh mới càng thêm ý nghĩa.